صحت سنجی روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و رگرسیون چندمتغیره (mr) در پهنه بندی خطر زمین لغزش به کمک تکنیک gis (مطالعه موردی: حوضه رودخانه ماربر)

مجموعه ای از عوامل طبیعی و انسانی به وقوع خسارت های زیاد ناشی از زمین لغزش ها دامن زده است. یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش ها، دوری جستن از این مناطق است. بدین منظور لازم است تا نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش نسبتاً دقیقی از بین روش های موجود برای این مناطق تهیه گردد. هدف این تحقیق آن است تا در مرحله نخست به کمک رابطه رگرسیونی چندمتغیره (mr)، اولویت نسبی (ارجحیت) عوامل مؤثر تعیین گردد و از آنها به جای اولویت بندی عوامل در روش سلسله مراتبی (ahp) ـ که به صورت کارشناسی مشخص می شوند ـ استفاده گردد. در مرحله بعد، ضمن تهیه نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش، صحت دو روش نیز ارزیابی و مقایسه می شود. برای انجام این تحقیق، به وسیله عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای، نقشه های زمین شناسی موجود و بررسی های میدانی به کمک سامانه موقعیت یاب (gps)، نقشه پراکنش زمین لغزش ها در حوضه رودخانه ماربر از زیرحوضه های بالادست حوضه کارون شمالی به وسعت 800 کیلومترمربع واقع در جنوبی ترین قسمت استان، تهیه شده است. سپس 9 عامل لیتولوژی، شیب، کاربری اراضی، بارش، پوشش گیاهی، جهت شیب، و عناصر خطی جاده، گسل و آبراهه (54 پارامتر در قالب 9 عامل) مورد بررسی قرار گرفته و عوامل مؤثر در لغزش نیز تعیین شده اند. به منظور بالا بردن دقت، سرعت و سهولت آنالیز تمامی اطلاعات مکانی و توصیفی وارد سیستم gis گردیدند و به وسیله نرم افزار arcgis نسخه 3/9 به صورتِ برداری هم پوشانی داده شدند. از هم پوشانی نقشه های عوامل مذکور، 27466 واحد همگن حاصل شد که مبنای اعمال روابط حاصل از دو روش تحلیل رگرسیونی چند متغیره (mr) و سلسله مراتبی (ahp) قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده نشان داد که هر دو روش، دارای دقت تقریباً یکسان در تفکیک پهنه های خطر با شاخص زمین لغزش کاملاً مشخصی هستند؛ اما روش سلسله مراتبی براساس شاخص مجموع کیفیت (qs) ـ که شاخص صحت نیز نامیده می شود ـ دارای مطلوبیت بیشتری است.